کتاب خاطرات ابوالحسن ابتهاج اثر علیرضا عروضی شامل خاطرات ابوالحسن ابتهاج که به زندگی و شرح حال بنیان گذار برنامه ریزی توسعه در کشورمان بین سالهای هزار و سیصد و سی و سه بمدت چهار سال تا سال هزار و سیصد و سی و هفت می پردازد.ابولحسن ابتهاج که در دهه بیست سمت مدیر عامل بانک ملی ایران بود.ایشان جز سمت ها و پستهای مدیریتی بالا در بانک شاهنشاهی ایران بوده و نقش مهم در این مهم داشته است.
ابوالحسن ابتهاج، متولد ۱۲۷۸ در شهر رشت، پایه گذار اصلی برنامه ریزی توسعه در ایران بود. ابتهاج در سال ۱۲۹۹، به استخدام بانک شاهی ایران در آمد و در ادامه، به ریاست بانک ملی منصوب شد. به دلیل ایستادگی در برابر مداخله و فساد، در سال ۱۳۲۹ از ریاست بانک ملی کنار گذاشته شد و به سمت سفیر ایران در فرانسه، برگزیده شد. وی با توجه به شهرت بین المللی که تا آن هنگام به دست آورده بود، به صندوق بین المللی پول وارد شد. خدمت اصلی و ماندگار ابتهاج طی دوره تصدی اش، ایجاد تحول در ساختار برنامه ریزی در ایران و استفاده از دانش اقتصاد، در این حوزه بود.
در بهمن ۱۳۱۶خ پست معاونت بانک ملی به ابتهاج واگذار شد و در سال ۱۳۱۹ به ریاست بانک رهنی رسید. در پنجم دی ماه ۱۳۲۱ ریاست بانک ملی را بر عهده گرفت و تا سال ۱۳۲۹ که در زمان دولت رزم آرا عزل شد در این سمت باقی ماند. در مرداد ۱۳۲۹ به عنوان سفیر ایران در فرانسه انتخاب شد، اما برخی برخوردها وی را ناگزیر از ترک مناصب دولتی کرد، لذا در فروردین ۱۳۳۱ مشاور مدیرعامل صندوق بین المللی پول را پذیرفت.
بعد از کودتای ۲۸ مرداد مجدداً از وی درخواست شد تا به خدمت دولت درآید، لذا در شهریور ۱۳۳۳ تصدی سازمان برنامه و بودجه را به عهده گرفت. در بهمن ماه سال ۱۳۳۷ که از این سمت عزل شد اقدام به تأسیس بانک ایرانیان نمود. ابتهاج در آبان ۱۳۴۰ بازداشت شد و مدت هشت ماه را در زندان سپری کرد. پس از آزادی، ابتدا ۲۵% سهام بانک ایرانیان را به سیتی بانک آمریکا فروخت و سپس در سال ۱۳۵۶ کلیه سهام خود را به هژبر یزدانی واگذار نمود و برای همیشه به پاریس نقل مکان کرد.
ابوالحسن ابتهاج از جمله چهره های شاخص مدیریت و اقتصاد در انتهای حکومت سلسله ی قاجاریه و حکومت پهلوی می باشد. خاطرات این مدیر سیاسی اقتصادی، گویای نکات تاریخی و اجتماعی مهمی است که به عنوان شخصی که در دوران حاکمیت سه پادشاه، در منصب برنامه ریزی و امور مالی خدمت کرده، می تواند تجربیات زیادی را در اختیار خوانندگان قرار دهد.
وی پس از به اتمام رساندن تحصیلاتش، که خود فراز و نشیب بسیار داشت و روند آن در شهرهای مختلفی نظیر رشت، تهران، پاریس و بیروت طی شد، ابتدا از شغل مترجمی آغاز به کار کرد و پس از پیش آمدن حوادثی برای خود و خانواده و سپری کردن مدتی در زندان، به تهران رفته و در بانک شاهی استخدام شد. شروع فعالیت های ابتهاج در زمینه ی مالی و اقتصادی از همین نقطه بود و پس از سپری کردن شانزده سال در این منصب، از سوی دولت به عنوان مفتش در بانک فلاحتی شروع به کار کرد. معاونت بانک ملی، ریاست در بانک رهنی و بانک ملی، اشتغال به عنوان سفیر ایران در کشور فرانسه، مشاور مدیر عامل صندوق بین المللی پول و اشتغال در سازمان برنامه و بودجه از منصب هایی بودند که او تا پیش از تاسیس بانک ایرانیان به آن ها مشغول بود.
آنچه ابتهاج از تجربیات شخصی خود در پست های مدیریتی و همچنین شرایط اقتصادی و نحوه عملکرد و سازماندهی امور مالی در انتهای سلسله ی قاجار و در طول حاکمیت رژیم پهلوی برای گفتن دارد، در اثری با نام خاطرات ابوالحسن ابتهاج به کوشش علیرضا عروضی به عرصه ی چاپ رسیده و حاوی مطالبی بسیار خواندنی و آموزنده برای علاقه مندان به مدیریت و تاریخ و اقتصاد این سرزمین می باشد.
خوب بود