کتاب امید و دلواپسی در ادامه مجموعه « کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی» به حوادث سال ۱۳۶۶ می پردازد. در این سال نیز اوضاع اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ایران تحت تاثیر جنگ با عراق بود. از این رو بخش بزرگی از خاطرات و یادداشت های این سال به رویدادهای مربوط به جنگ و تبعات آن می پردازد.
از دیگر مسائل و مباحث مطرح شده در خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی سال ۱۳۶۶ می توان از اختلاف نظر میان دو جناح رادیکال و محافظه کار در مجلس، اختلاف نظرها در داخل « حزب جمهوری اسلامی»، نرخ گذاری و کنترل قیمت ها در حوزه اقتصاد، ادغام سازمان ها و نهادهای موازی، تاسیس « مجمع تشخیص مصلحت نظام»، تصویب لایحه قانون کار در مجلس، اختلاف با آیت الله «منتظری» و اصلاح وصیت نامه امام نام برد.
کتاب”دفاع و سیاست” خاطرات اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال ۱۳۶۶ با ناگفته هایی از اواخر دوران جنگ تحمیلی و فرایند تصویب قطعنامه ۵۹۸ در شورای امنیت است که توسط علیرضا هاشمی (نوه ایشان) تدوین شده است.
در یکی از مهم ترین بخش های کتاب شامل گفت وگوهای خصوصی آیت الله هاشمی رفسنجانی، فرمانده وقت جنگ با خاویر پرز دکوئیار، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد و گزارش این مذاکره به شورای امنیت در سال ۱۳۶۶ است. صدور قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل، انجام عملیات های مهمی چون؛ بیت المقدس ۲ و والفجر ۱۰ و تشدید جنبه های سیاسی و دیپلماسی جنگ، مهم ترین حوادث سال ۶۶ به شمار می آیند.
کتاب جدید کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی، حاوی ناگفته هایی از اواخر دوران دفاع مقدس و فرآیند تصویب قطعنامه ی ۵۹۸ در شورای امنیت و واکنش ایران و اقدامات دبیرکل وقت سازمان ملل، با عنوان «دفاع و سیاست» منتشر می شود.
به گزارش ایسنا در این کتاب که دفتر نشر معارف انقلاب آن را در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (اردیبهشت ۸۹) عرضه می کند، گفت وگوهای خصوصی آیت الله هاشمی رفسنجانی که در آن زمان فرمانده جنگ بود، با خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل و گزارش این گفت وگوها به شورای امنیت، برای نخستین بار انتشار می یابد.
علیرضا هاشمی نوه آیت الله هاشمی – فرزند محسن هاشمی – گفت: مهمترین واقعه سال ۶۶ صدور قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل و انجام عملیات های مهمی چون بیت المقدس ۲ و والفجر ۱۰ بود که در کردستان عراق به انجام رسید و اقتدار رزمندگان سلحشور ایران اسلامی را نشان می داد.
وی افزود: در سال ۶۶ سیاست و دیپلماسی در مورد جنگ تشدید شد و نتیجه این اقدامات در سال ۶۷ پذیرش قطعنامه و پایان جنگ بود. در خاطرات جدید آقای هاشمی، این موارد و جزئیات اقدامات و گفت وگوهای سیاسی در سطح منطقه ای و بین المللی آمده است. با توجه به موقعیت سیاسی ایشان در سال های دفاع مقدس که علاوه بر جانشینی کل قوا، نماینده حضرت امام در شورای عالی دفاع و ریاست مجلس شورای اسلامی را عهده دار بودند. خاطرات روزنوشت انتشار یافته را دارای اهمیت بسیار می کند.
وی خاطرنشان کرد: آقای هاشمی در مقدمه کتاب جدید خاطرات خود نوشته است «ایران برای تغییر محتوای قطنامه ۵۹۸ ، در درجه اول میدان نبرد را فعال تر کرد و با بسیج نیرو و امکانات جنگ، عملیات سرنوشت ساز را مطرح نمود و در مقابل شرارت های نظامی صدامیان، سیاست مقابله به مثل را پیش گرفت. در درجه بعد، با تکیه بر قدرت رزمی و دست بالای رزمندگان در میدان نبرد، فعالیت دیپلماسی را پیش گرفت و وزارت امور خارجه، ماموریت تلاش های سیاسی را بر عهده گرفت و سران قوا و امام راحل در همه مراحل، نتایج هر دو بخش را زیر نظر داشتند.
نوه هاشمی رفسنجانی ادامه داد: فرمانده جنگ با ذکر خواسته های ایران آورده است «در جریان مذاکرات، نقطه اساسی خواست ایران اصرار بر تعیین طرف متجاوز و آغازگر جنگ قبل از آتش بس بود و آن ها اصرار بر آتش بس قبل از هر اقدام دیگری داشتند.»
در بخش دیگری از این مقدمه کتاب جدید خاطرات هاشمی رفسنجانی آمده است: « در سال ۶۶ حدود ۵۰ عملیات آفندی توسط نیروهای مسلح در جبهه های زمینی انجام یافت. عملیات بزرگ والفجر۱۰ در منطقه حلبچه بود که ضربه کاری را بر ارتش بعثی عراق وارد کرد. این عملیات آن چنان کوبنده ، برق آسا و موثر انجام گرفت که بعث عراق و حامیانش، تعادل خود را از دست دادند و بزرگترین جنایت جنگی را با بمباران بی سابقه شیمیایی شهر حلبجه، مرتکب شدند و هزاران نفر از هموطنان کرد مظلوم را شهید و مصدوم کردند و ننگ تاریخی در پرونده جنگی خود ثبت نمودند.»
در خاطرات سال ۶۶ درباره توقف فعالیت های حزب جمهوری اسلامی، رشد اختلافات نیروهای داخلی انقلاب، مشکلات فزاینده اقتصادی کشور، اعدام سیدمهدی هاشمی قهدریجانی و مسایل مربوط به بیت آیت الله منتظری، جنگ کشتی ها در خلیج فارس و ورود مستقیم ایالات متحده به جنگ مستقیم با جمهوری اسلامی و اوج آن، غرق کردن کشتی ایران اجر، سخنرانی حضرت آیت الله خامنه ای در مجمع عمومی سازمان ملل و بسیاری دیگر از مسایل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مطالب مهمی درج شده است.
گفتنی است خاطرات این شخصیت برجسته تاریخ انقلاب همواره از سوی تاریخ نگاران مورد توجه و بررسی قرار گرفته است و دفتر مطالعات و تدوین تاریخ معاصر به مدیریت عباس سلیمی نمین و مسعود رضایی چندین نقد بر خاطرات ایشان نوشته اند.
علیرضا ناظمیبافتی هستم …سلام.دوستانم میدانند واقع شیفته شخصیت ورفتار مرحوم هاشمی رفسنجانی بودم.گهگاه خودم را آنتوان روکانتین سارتر میبینم منتها درحال نوشتن کتابی درباره آقای هاشمی…صبور بود و اغلب مجبور میشد بین بد وبدتر انتخاب کند.بیمهریهایی که رخ داد نشان‌دهنده سلوک رسمی این ملک بوده و به گمان من تواند بهتر شدن.مرسی وموفق باشید خداوند رحمت کناد