کتاب پانزده گفتار با نام اصلی پانزده گفتار درباره‌ی چندتن از رجال ادب اروپا از اومیروس تا برناردشا، نخستین بار در سال 1335 در انتشارات دانشگاه تهران چاپ شد.
مجتبی مینوی در مقدمه‌ی کتاب، که در بهمن ماه 1333 نگاشته شده؛ چنین می‌گوید:
در این کتاب مقالاتی جمع و نشر کرده‌ام که بقصد معرفی کردن عده‌ای از نویسندگان و شعرای اروپا، باستثنای دوتن همه از انگلستان، انشاء شده بود و در تحریر آنها زبان محاوره‌ی مردم تربیت یافته را بکار برده بودم. به هرحال آنچه بود بر طبق اخلاص عرضه داشتم و بی‌نهایت خوش وقت خواهم شد که به زودی آنقدر در باب شعر و ادب و تاتر اروپا به فارسی کتب بنویسند که این اوراق به کلی فراموش شود.
در بخش های ابتدایی این کتاب می خوانیم:
اگر شخصی را تصور کنید که در میان شعرای انگلستان جزء ستارگان قدراول بود، مثل ناضر خبر وشور مذهبی داشت و رساله ها و کتب دینی و حکمتی مینوشت و با علای روحانی عصر مباحثه می کرد، مثل فردوسی داستان حماسی بزرگی بنظم آورد ، مثل رود کی چند سال از عمر او در کوری گذشت ، مثل رشید وطواط سمت دبیری در دیوان داشت، و همچنانکه بعضی از نویسندگان و شعرای ما بفارسی و عربی نثر می نوشتند و شعر می ساختند او هم بلاطینی و ایتالیائی و انگلیسی سرایندگی و انشا میکرد ، مثل خاقانی اشعار او محکم و عالمانه و مغلق و گاهی بی روح بود، چنین کسی تقریب میلشن می شود .
جان میلتن در ۱۹۰۸ میلادی ( سیصدو پنجاه و هشت سال پیش ازین) بدنیا آمد و در هنگام وفات شکسپیر هشت ساله بود . اجداد او اصلا از طبقه نجبار ملاکین درجه دوم بودند که در ولایات املاک و مستغلات موروثی داشتند، و نظیر آن طبقه ای….
