دانلود کتاب تاریخ آل بویه اثر علی اصغر فقیهی

سرزمین دیلم ناحیه ای که اکنون گیلان نام دارد در روزگار قدیم «دیلم» خوانده می شد و گیلان جزئی از آن محسوب می گردید. گاه از دیلم، مازندران و گرگان (گنبد قابوس فعلی) را هم اراده می کرده اند؛ از جمله مقدسی که گفته است: اقلیم پنجم دارای پنج کوره (شهرستان) است: از جانب خراسان، قومس (در حدود دامغان و شاهرود)، سپس گرگان و نواحی اطراف آن، از جمله استرآباد (گرگان فعلی) و طبرستان (مازندران) و دیلمان (گیلان امروزی) و زر و دریاچه خزر در میان این نواحی قرار دارد، بجز قومس که در قسمت کوهستانی میان ری و خراسان واقع است؛ اما بسیاری از علمای مسالک و ممالک تقریبا به مفهوم جغرافیاست) از دیلم ناحیه ای کوچک و کوهستانی در حدود رودبار فعلی (رودبار زیتون) و منجیل را اراده میکردهاند که به ناحیه گیل (گیلان) وصل بوده و میان آن و قزوین کوهی فاصله بوده است و باز گاهی گیل جزئی از دیلم دانسته شده است؛ از جمله ابن الفقیه که حد شرقی آذربایجان را دیلم نوشته است؛ در حالی که اکنون حد شرقی آذربایجان، گیلان است….