کتاب در دامگه حادثه بررسی علل و عوامل فروپاشی حکومت شاهنشاهی، یا به اختصار خاطرات پرویز ثابتی عنوان کتابی در قالب تاریخ شفاهی است که توسط عرفان قانعی فرد تدوین شده و در آن، وی به گفتگوی تفضیلی با پرویز ثابتی (رئیس اداره کل سوم ساواک و سخنگوی رسمی آن سازمان طی سال های ۱۳۵۳ تا آبان ۱۳۵۷ در دوران محمدرضا شاه پهلوی) پرداخته است.
کتاب در اواخر سال ۱۳۹۰ توسط شرکت کتاب در لس آنجلس کالیفرنیا چاپ و دراوایل سال ۱۳۹۱ منتشر شده است. کتاب در قطع وزیری متوسط و سبک آن به صورت سؤال و جواب است ولی دارای پاورقی های مفصل و مفید می باشد. کتاب از ۶۷۰ صفحه مطلب و ۸ صفحه تصاویر مربوط به دوران پهلوی و کلیشه روزنامه های اوایل انقلاب ۱۳۵۷، تشکیل شده است. در ارتباط با نظرهای مصاحبه شونده، نقدهای مختلفی انجام شده که درستی مطالب را به چالش کشیده اند. مجله مهرنامه در شمارهٔ بیست و سوم و در تاریخ ۳۴ اردیبهشت ۱۳۶۰، پرونده مفصلی را تحت عنوان «انتقام از روشنفکران» به این کتاب اختصاص داد.
انتشار و چاپ کتاب در دامگه حادثه در ایران ممنوع است.
ساواک – سازمان امنیت و اطلاعات کشور – از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۷، سازمان اصلی پلیس امنیتی و اطلاعاتی ایران که افرادی مانند تیمور بختیار، حسن پاکروان، نعمت اله نصیری و ناصر مقدم، به ترتیب ریاست آن را بر عهده داشتند.
اداره سوم یا امنیت داخلی، یکی از مهم ترین ادارات این سازمان امنیتی بود که شاید با پرحادثه ترین دوران تاریخ معاصر ایران، همگام بوده. یکی از مشهورترین مقام ها و عاقبت، روسای مطرح این اداره، پرویژ ثابتی است و شاید گفته های او، برای محققان تاریخ، بسیار حائز اهمیت باشد و افرادی او را مخزن الاسرار و بانک اسرار ناگفته حکومت گذشته می نامند که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ فروپاشید. بیژن خلیلی، مدیر شرکت کتاب در لس آنجلس اظهار داشت: این کتاب دارای ۵ فصل می باشد که در آن به علل و جهات وقوع انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ اشاره شده.
سه دهه پس از تعطیلی ساواک، درباره ثابتی، مقامات ساواک و دستگاه دوران شاهنشاهی نکته هایی شنیده یا خوانده ایم و عمدتاً در روزنامه های پس از انقلاب ایران و بسیاری از کتاب های تاریخ معاصر، انتشار یافته و شاید گاه نکته های عجیب و غریب خوانده ایم اما سکوت و عدم دسترس بودن آقای ثابتی پس از انقلاب هم، شاید بر این شایعات افزود.
ثابتی در ۹ آبان ۱۳۵۷، پس از برکناری اش از ساواک توسط ناصر مقدم، از ایران خارج شد و در آمریکا گوشه گیر و ساکت ماند و هرگز با محققی یا رسانه ای گفتگو نکرد و خود نیز یادداشت هایش را منتشر نکرد. در ۳۳ سال دوران پس از انقلاب ۱۳۵۷، نخستین کسی که روایتی از ساواک را بیان کرد، حسین فردوست بود و بعدها در خارج از کشور هم منوچهر هاشمی و علی اکبر فرازیان – روسای اداره جاسوسی و رئیس اداره خارجی – به این امر اهتمام کردند، گرچه در پروژه های مشابه، برخی از افراد مشهور ساواک – منوچهر هاشمی، علی اکبر فرازیان، عیسی پژمان و حسن علوی کیا – در خلال گفتگوهایی در طرح تاریخ شفاهی معاصر دانشگاه هاروارد و بنیاد مطالعات ایران، به تشریح خاطرات خود پرداخته اند، اما برخی از محققان تاریخ بر این عقیده اند که پس از حسن پاکروان، هیچ شخصیتی در ساواک، به دانش و نفوذ پرویز ثابتی نبوده و حتی گروهی او را، یکی از مهم ترین شخصیت های امنیتی ایران معاصر می دانند اما بی گمان سخنان او اهمیت و ارزش خاصی دارند، خاصه اینکه در دوران انقلاب شخصیت هایی مانند «مقدم و پاکروان و نصیری» اعدام شدند و رازهای خود را به زیر خاک بردند و یا افراد تبعید شده هم، هرگز لب به سخن نگشودند.
مدیر شرکت کتاب می افزاید: ثابتی در روز ۴ فروردین ۱۳۱۵ در سنگسر سمنان متولد شد پس از دریافت لیسانس حقوق قضایی از دانشگاه تهران، در سال ۱۳۳۷ به جای رفتن به وزارت دادگستری به ساواک رفت. البته آغاز شهرت ثابتی با ظهور او در تلویزیون در ۲ دی ۱۳۴۹ به عنوان مقام امنیتی بود که اسرار ترور بختیار را افشا کرد.
پس از نوروز ۱۳۵۰ و ماجرای جنگل سیاهکل، به عنوان مقام امنیتی، دیگر مشهور شده بود. ثابتی، را در ۳ آبان ۱۳۵۷ از ساواک کنار نهادند، و وی در ۹ آبان ۱۳۵۷ – ۳۱ اکتبر ۱۹۷۸ – از ایران، خارج شد و از راه فرانسه، به آمریکا رفت و هرگز با رسانه ای و شخصی، گفتگو نکرد. و اینک ثابتی روزه ۳۳ ساله خود را شکسته تا در یک گفتگوی تحقیقی، با یکی از مورخ های جوان و مستقل کشورمان، سخنانی درباره رخدادهای تاریخ معاصر ایران را بیان کند که مطمئناً فصل جدیدی را در مباحث انتقادی و تحلیلی تاریخ معاصر کشورمان، خواهد گشود. وی در پایان، اظهار کرد که این کتاب گفتگو، توسط آقای ثابتی بازبینی و تائید شده و در چند سال آینده هم امیدوار است که زمینه انتشار یادداشت های شخصی آقای ثابتی را فراهم کند.
کتاب «در دامگه حادثه»، با بیش از ۲۰۰۰ پاورقی و مقدمه نادر انتصار- پروفسور علوم سیاسی – تحقیق مستند و مستقلی است که از نظر تاریخی بسیار مهم است. در چند سال اخیر از آثار عرفان قانعی فرد، می توان به ۲ جلد اثر تحقیقی «پس از شصت سال – زندگی و خاطرات رسمی جلال طالبانی، ریاست جمهوری عراق» و ترجمه هایی مانند «سیاست کردها در خاورمیانه، نوشته نادر انتصار» و «درد ملت، نوشته ابراهیم احمد»، اشاره کرد که همگی توسط انتشارات علم، در تهران انتشار یافته که مورد نقدهای گسترده و گاه تند و مبالغه آمیز، رسانه های احزاب کُردی، قرار گرفته اند.
قانعی فرد برای تحقیق خود «در دامگه حادثه»، همچنین با افراد زیادی از دستگاه اطلاعاتی ساواک – حسن علوی کیا، منوچهر هاشمی، علی اکبر فرازیان، مجتبی پاشائی و… – گفتگو کرده است.
لطفا ایمیل خود را ارائه کنید تا کتابى براى انتشار در سایت برایتان ارسال شود
درود.
ertebat.agahi@gmail.com
من میدانم که فردوست سالها برای انگلیس جاسوسی میکرد.