کتاب هاشمی رفسنجانی و دوم خرداد نوشته دکتر صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران است. این کتاب مجموعه مقالاتی است که در جریان انتخابات مجلس ششم و کاندیداتوری هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۷۸ نوشته شده و در روزنامه عصر آزادگان به چاپ رسیده است. عمده این مقالات در فضای سیاسی پس از دوم خرداد ۱۳۷۶ به نگارش درآمده اند.
ارتباط میان هاشمی رفسنجانی و جریان موسوم به اصلاحات که بعد از دوم خرداد ۱۳۷۶ و با ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی به روی کار آمد، همواره پرسشی برای سیاسیون بوده است. انتخابات مجلس ششم ۱۳۷۸، از جمله برهه های مهمی بود که این جریان موضع گیری های متفاوتی نسبت به شخص هاشمی رفسنجانی نشان داد و بسیاری از مخالفت ها با او در این دوره علنی شد.
صادق زیباکلام با جمع آوری این مقالات، علاوه بر اینکه برهه ای از تاریخ معاصر را مطرح کند، قصد دارد تا از درستی و یا نادرستی نحوه مواجهه «دوم خردادی ها» با هاشمی رفسنجانی پرسش کند.
در بخشی از کتاب می خوانیم: «تقابل و حمله جناح چپ دوم خرداد و یا به عبارت دیگر جناح چپ اصلاح طلبان، علیه هاشمی رفسنجانی، متأسفانه به هیچ وجه یک حرکت سالم و سلامت که به نفع جریان دوم خرداد و اصلاح طلب باشد، نیست. بیش از دو سال و نیم از خرداد ۷۶ گذشته است. در این مدت ما ندیدیم که جناح چپ دوم خرداد اینچنین حدت و اصرار برای به نقد کشیدن هاشمی رفسنجانی نشان دهد. اینکه این اصرار درست از زمانی که ایشان در انتخابات ثبت نام کرد، شروع شد، نشان می دهد که هدف، نقد هشت سال نیست بلکه هدف بیشتر حمله و در حقیقت انتقاد شدید و در نهایت، تلاش در جهت بی اعتبار نمودن هاشمی است به نحوی که نتواند رأی بیاورد و وارد مجلس شود.»
کتاب هاشمی رفسنجانی و دوم خرداد اثر صادق زیباکلام برحسب ظاهرش مجموعه چند مقاله درخصوص آقای هاشمی رفسنجانی بیش نیست. مقالاتی که له و علیه ایشان در جریان انتخابات ششمین دور مجلس شورای اسلامی در زمستان سال ۱۳۷۸ عمدتا در روزنامه عصر آزادگان انتشار یافت. اما واقعیت آن است که این مقالات بیش از آنچه که چند یادداشت له و علیه آقای هاشمی باشد به تعبیری بخشی از تاریخ معاصر ایران است. این مقالات در اوج فضای باز سیاسی بعد از دوم خرداد نوشته شدند. امروز شاید برخی از خوانندگانی که این مقالات را در آن زمان ندیدند، از مطالعه آنها دچار تحیر شوند. از این بابت که چه فضای سیاسی بازی در ایران در آن مقطع وجود داشته و چه ها که نگفتند و ننوشتند.
