کتاب شصت سال خدمت و مقاومت مجموعه خاطرات مهندس مهدی بازرگان، سیاست مدار، استاد دانشگاه و قرآن پژوه است که در مصاحبه با سرهنگ غلامرضا نجاتی بیان شده است.
مهندس مهدی بازرگان در سال ۱۲۸۶ در تهران متولد شد. پدرش حاج عباسقلی بازرگان (تبریزی) از تجار دیندار، روشنفکر و سر شناس زمان خود بود.بازرگان تحصیلات ابتدایی را در مدرسه سلطانیه تهران و متوسطه را در دارالمعلمین مرکزی به پایان رساند و در سال ۱۳۰۶ جزء اولین گروه محصلین ممتاز کشور، برای تحصیل به فرانسه اعزام شد.
بازرگان پس از طی دوره مقدماتی و قبولی در کنکور سراسری کشور فرانسه، از بین دانشجویان اعزامی، اولین ایرانی بود که وارد تحصیلات عالی دانشگاهی شد و مورد تشویق وزیر فرهنگِ وقت قرار گرفت.
در سال ۱۳۱۳ پس از ۷ سال تحصیل در فرانسه به کشور بازگشت و در سال ۱۳۱۵ به عنوان اولین دانشیار در دانشکده فنی دانشگاه تهران مشغول به تدریس شد و دو دوره متوالی ریاست دانشکده فنی را به عهده گرفت.
در سال ۱۳۳۰، توسط دکتر مصدق به ریاست هیات مدیره و مدیریت عامل شرکت ملی نفت ایران انتخاب شد و با حمایت مردم موفق به خلع ید از انگلیسی ها و با همت متخصصین ایرانی موفق به راه اندازی و اداره صنایع عظیم نفت شد.ماجرای خلع ید انگلیسی ها از صنعت نفت ایران را به طور مشروح در کتاب شصت سال خدمت و مقاومت خاطرات مهندس بازرگان بخوانید. در سال ۱۳۳۱ مسوول احداث شبکه لوله کشی آب تهران شد و آن را به ثمر رساند.
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، به دلیل اعتراض مکتوب علیه انتخابات مجلس شورای ملی که آن را غیرقانونی می دانست، در بهمن ۱۳۳۲ از خدمات دولتی و استادی دانشگاه برکنار شد و تا شانزدهم بهمن ۱۳۵۷ که پست نخست وزیری دولت موقت انقلاب را به عهده گرفت، تنها در بخش خصوصی در زمینه تولیدات صنعتی فعالیت و خلاقیت داشت.فعالیت های دینی بازرگان، همیشه بر فعالیت های سیاسی او مقدم بود.
بازرگان علاوه بر فعالیت های سیاسی و مذهبی ، از نظر علمی و فنی نیز فعال بود و پس از شهریور ۱۳۲۰ از بانیان تأسیس کانون مهندسین بود. در دومین سالِ تأسیس کانون مهندسین، اولین اعتصاب صنفی مهندسین به بار نشست و تحولی عمیق در ارجاع مسوولیت و میدان فعالیت به متخصصین به وجود آورد و راه اصلاحات باز شد.
فعالیت های اجتماعی و سیاسی مهندس بازرگان بسیار چشمگیر بود و به مناسبت های مختلف در جمع دانشجویان یا در محافل مذهبی و سیاسی، به صورت سخنرانی ارایه شده و سپس تکمیل و توسعه یافته و به صورت رساله و کتاب منتشر شده است که حاصل آن بیش از ۷۰ اثر اجتماعی و ۱۶۰ اثر سیاسی است.
در بهار سال ۱۳۴۰ همراه با آیت الله طالقانی و دکتر یدالله سحابی، نهضت آزادی ایران را پایه گذاری کرد و به نهضت مقاومت ملی نیرویی دوباره داد و نیروهای ملی و مذهبی را در این جمعیت سازمان و توانایی بخشید.
حرکت و فعالیت شتابان این جمعیت در آستانه انقلاب سفید، مهندس بازرگان را به همراه سایر بنیان گذاران نهضت آزادی ایران، راهی زندان کرد و پس از محاکمه ای طولانی، در سال ۱۳۴۲ توسط دادگاه نظامی به ۱۰ سال زندان محکوم شد و در اوایل آبان ۱۳۴۴ به علت اعتصاب در زندان، همراه با ۱۷ تن از یاران به دژ (زندان) برازجان تبعید گردید.بازرگان در آبان ۱۳۴۶ پس از تحمل ۵ سال زندان آزاد شد.
بازرگان پس از آزادی از زندان به فعالیت های علمی، اجتماعی و دینی خود بازگشت. او در سال ۱۳۵۶ در تشکیل جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر نقش مؤثری ایفا کرد و در ائتلاف نیرو ها و سمت دهی به مبارزات مردمی علیه رژیم پهلوی، سهمی بسزا داشت.
در ۱۵ بهمن ۱۳۵۷ قبل از پیروزی انقلاب به عنوان نخست وزیر برگزیده شد، اعتصابات صنعت نفت را سامان بخشید و دولت موقت انقلاب را تشکیل داد و به مدت ۹ ماه، سکان دولت را در دست گرفت.به دنبال بحران گروگان گیری در آبان ۵۸، استعفا داد و از فعالیت در دولت کناره گرفت.او بعد از کناره گیری از پست اجرایی، در اولین انتخابات مجلس نامزد نمایندگی شد و به نمایندگی از مردم تهران در قالب فراکسیون اقلیت به مجلس راه یافت.
سرانجام در آخرین روز دی ماه ۱۳۷۳ هنگامی که مهندس بازرگان، ایران را به قصد معالجه ترک گفته و برای درمان بیماری قلب عازم سوییس بود، در فرودگاه زوریخ وضعیت مزاجی اش رو به وخامت گذاشت.وی را به سرعت از فرودگاه به بیمارستان منتقل کردند ولی سودی نبخشید و بازرگان در سن ۸۷ سالگی در زوریخ درگذشت.
پیکر مهدی بازرگان را پس از درگذشت به ایران بازگرداندند و بنا به وصیت اش، در مقبره بیات در جوار مرقد حضرت معصومه سلام الله علیها و در کنار پدر و مادر و جمعی از اقوامش به خاک سپرده شد تا به قول خود «احتمال سر خاک آمدن و از خدا طلب مغفرت خواستن برای همه به خاک سپردگان بیشتر باشد.»
مباحث جلد ۲ کتاب خاطرات بازرگان عبارت اند از: خاطرات دوران ۵۷ماهه زندان های قزل قلعه، قصر و برازجان، یادداشت های روزانه مهندس بازرگان در دوران اسارت، آزادی از زندان، عملیات نهضت آزادی در اروپا و آمریکا، ادامه مبارزه از نیمه دهه ۱۳۵۰، نقش بازرگان در مبارزات ضد استبدادی سال های ۱۳۵۶و ۱۳۵۷و سرانجام پیروزی انقلاب .بخش ضمائم که صفحات پایانی را بخوبی اختصاص داده شامل اسناد، تصاویر و فهرست اعلام است.
روز ۳۰ دی ماه ۱۳۷۳ مهندس مهدی بازرگان، رییس دولت موقت انقلاب بعد از یک دوره بیماری، در جریان سفر درمانی در زوریخ سوئیس درگذشت و خاطرات ایشان ناتمام ماند.
در بخش پیشگفتار کتاب خاطرات مهندس مهدی بازرگان می خوانیم:
هنگامی که سیاست از پنجره وارد میشود عدالت ازدر خارج میگردد، قضاوت باید بر مبنای عدالت باشد نه سیاست. مهندس مهدی بازرگان یکی از شخصیت های برجسته و جنجالی تاریخ معاصر ایران است که درباره شخصیت وی اظهار نظرهای متفاوت و گاه متضاد ابراز شده است
زمانی نه چندان دور در ماموریت شرکت نفت ایران و انگلیس و اخراج موفقیت آمیز انگلیسی ها از ایران و مبارزه علیه ظلم و استبداد پهلوی با همراهی روحانی مبارز آیت الله طالقانی که منجر به زندانی شدن و محاکمه سران نهضت آزادی ایران گردید از سوی رهبری نهضت ملی دکتر محمد مصدق یگانه مرد وطن پرست ایران معرفی می گیردزمانی دیگر با حمایت قاطعانه از جامعه روحانیت مبارز در خرداد ۴۲ و ابراز انزجار و محکوم کردن کشتار مردم بی دفاع و کوشش در پرورش جذب جوانان مبارزه مانند مصطفی چمران دکتر علی شریعتی و علی اصغر بدیع زادگان و غیره چریک پیر نامیده می شود
وی با تلاش و پیگیری که در این راه جمعیت دفاع از حقوق بشر در ایران داشته است و نقش بسیار موثری که در ایجاد فضای باز سیاسی و آزادی زندانیان در اواخر حکومت پهلوی و در نتیجه در پیروزی انقلاب ایفا کرده بود از سوی رهبری انقلاب ،عضو شورای انقلاب شده و مامور تشکیل کابینه به عنوان رئیس دولت موقت حکومت انقلابی اسلامی می گردد.
اما این اعتماد و ارتباط دیری نمی پاید که در پی گلایه های مکرر و اعتراض به دخالت در حکومت که نقطه اوج آن جریان اشغال سفارت آمریکا و گروگانگیری بوده است از نخست وزیری استعفا می کند و به همین علت از سوی هر دو جناح روحانیت و روشنفکر آن آماج شدیدترین حمله ها و اتهام ها به عنوان لیبرال سازش کار می گردد.
از این پس بازرگان و همفکران او از سوی امام خمینی به عنوان کسانی که خطر آمریکا را نمیفهمند معرفی می گردد و به دنبال آن گروهی از همان مردمی که قبلا در تظاهرات خیابانی دولت بازرگان را حکومت صاحب الزمان خوانده بودند بار دیگر در مراسم عبادی سیاسی نماز جمعه علیه او شعار دادند و برایش آرزوی مرگ کردندعده ای نیز برای توجیه این وضعیت به وجود آمده انتصاب بازرگان به ریاست دولت موقت را از همان ابتدا اشتباه دانستند.
در صورتی که به نظر نگارنده با توجه به نیاز کشور به ائتلاف در اوایل انقلاب این حرکت نشان دهنده روشن بینی رهبری انقلاب بوده است و بازرگان نیز علیرغم آنکه خود می دانست حکومتی بسیار کوتاه خواهد داشت و اشخاصی همچون آیت الله طالقانی نیز او را از این کاربرحذر نظر داشته بودند با توجه به مصالح انقلاب به این کار تن داد.
اما از آنجا که مهندس مهدی بازرگان مرد قانون بوده جناح مذهبی تندرو انقلابی محسوب نمی شد و اعتقاد به عملکرد انقلابی در آن مقطع زمانی نداشت و خود نیز سیاست دولت موقت را سیاست گام به گام معرفی کرده بود بسیار محتمل است که یکی از انگیزه های اشغال سفارت آمریکا که منجر به سقوط دولت گردید برکناری بازرگان از قدرت باشد.
خداخیرت بده-واقعا شوکه شدم ازین خدمات و تنوع عالی!مهم ترین ویژگی برام ؛رایگان بودن و کتابای ناب بدون تحریفه یعنی همون چاپ ابتدایی ها..دمتگرم دمتگرم سپاس..اومده بودم کهن دیارا رو دانلود کنم-الآن1ساعته توسایتم ودارم تاریخی دانلود میکنم♡♡♡♡♡