خاطرات دکتر حسن روحانی در دو مجلد انتشار یافته که جلد نخست این خاطرات عمدتا به زندگی وی از بدو تولد و وقایع قبل از انقلاب و دیدگاه ها و خاطراتش از شخصیت های دوران انقلاب، تا مقطع زمانی تسخیر سفارت آمریکا را شامل می شود.
حجت الاسلام دکتر حسن روحانی از جمله روحانیونی است که در ایام طلبگی خود در قم از آغاز غائله ی انجمن های ایالتی و ولایتی تا پانزدهم خرداد 1342 و رویدادهای پس از آن ، شاهد و ناظر وقایع بود و خاطرات وی از این ایام به دلیل حضور در برخی حوادث و رخدادهای مهم قابل اعتنا ست . همچنین وی علاوه بر دروس حوزوی از دانشگاه های داخل و خارج کشور هم بهره جست و این ویژگی بر تأثیرگذاری سخنان و فعالیت های سیاسی وی افزوده بود.
همچنین وی از بنیانگذاران جامعه ی روحانیت مبارز تهران و عضو شورای مرکزی آن از ابتدای تأسیس بوده و لذا جزو افراد مؤثر برای سازماندهی حرکت های مردمی در انقلاب اسلامی محسوب می شود. تلاش سیاسی وی در دوره ی دانشجویی در محیط دانشگاه تهران ، فعالیت گسترده اش در دوره ی خدمت وظیفه ی عمومی و سپس در دانشگاه های خارج از کشور در ماه های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیز، جزو نکات برجسته ی زندگی سیاسی وی است که در این خاطرات به تفضیل به آنها اشاره شده است…
مرکز اسناد انقلاب اسلامی که به فرمان حضرت امام (ره ) متولّی تدوین تاریخ انقلاب اسلامی شده ، اقدام به ضبط خاطرات رجال سیاسی و مذهبی انقلاب اسلامی نموده است .
این کتاب شامل یازده فصل است که عبارت اند از
- فصل اول: دوران کودکی و دبستان
- فصل دوم: آغاز طلبگی (حوزه ی علمیه ی سمنان)
- فصل سوم: ورود به مدرسه ی آیت الله گلپایگانی
- فصل چهارم: آغاز نهضت اسلامی
- فصل پنجم: حضرت امام در رس نهضت اسلامی
- فصل ششم: مبارزه با استعمار خارجی
- فصل هفتم: تبعید امام به ترکیه
- فصل هشتم: تبعید امام خمینی به نجف اشرف
- فصل نهم: اوج گیری و پیروزی انقلاب اسلامی
- فصل دهم: هجرت امام خمینی به پاریس
- فصل یازدهم: تثبیت انقلاب
درباره حسن روحانی
حجت اسلام دکتر حسن روحانی (متولد 1327 خورشیدی) از آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی، جزء مبارزان فعال بود. وی در ایام طلبگی در قم از آغاز غائلة انجمن های ایالتی و ولایتی تا پانزدهم خرداد 1342 و رویدادهای پس از آن، شاهد و ناظر وقایع بود و در دامان نهضت پرورش یافت. روحانی با سخنرانی های خود در نقاط مختلف کشور به روشنگری علیه رژیم پهلوی پرداخت.
وی از فضلایی بود که علاوه بر دروس حوزوی از دانشگاه های داخل و خارج کشور بهره برد و علاوه بر تحصیلات حوزوی به دریافت دانشنامة دکترای رشتة حقوق نایل شد. یکی از سخنرانی های مهم و معروف روحانی در مراسم یادبود شهید مصطفی خمینی در سال 1356 بود که به ابتکار وی برای نخستین بار لقب «امام» برای «آیت الله خمینی» مورد استفاه قرار گرفت.
وی بعد از انقلاب در مسئولیت های مختلفی از جمله پنج دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی، دبیر شورای امنیت ملی، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری، عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام و… مشغول خدمت بوده است. مجموعة حاضر حاوی خاطرات دکتر حسن روحانی در سه مجلد است. جلد نخست این مجموعه (کتاب حاضر) به دوران کودکی و دبستان، آغاز طلبگی (حوزة علمیه سمنان)، ورود به مدرسة آیت الله گلپایگانی، آغاز نهضت اسلامی و… تا تثبیت انقلاب اختصاص دارد.
در بخشی از کتاب خاطرات حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی می خوانیم:
آخرین ماجرای مهم سال ۱۳۴۴، مسئله ی انتقال امام از ترکیه به عرا بود. پس از پایان تعطیلات تابستانی در اواسط شهریور که به حوزه ی علمیه ی قم برگشتم و درس های حوزه شروع شد، شایعاتی به گوش می رسید که می خواهند امام را به ایران برگردانند و به زندان ببرند. اما این حرف ها شایعه بود و ما نمی دانستیم رژیم چه تصمیمی نسبت به امام اتخاذ کرده است. شاید خود امام هم از تصمیم رژیم مطلع نبود. به هرحال در مهر ۱۳۴۴، یک شب که در مدرسه ی فیضیه در نماز آیت الله اراکی شرکت کرده بودیم، بعد از نماز مغرب (بین دو نماز) آقای سید نورالله طباطبایی که از دوستان صمیمی بود، به پا خاست و شروع به صحبت کرد و گفت : به شما بشارت می دهم که آیت الله العظمی خمینی امروز از ترکیه وارد عرا شده و هم اکنون در شهر کاظمین است . این خبر بسیار خوشحال کننده بود؛ زیرا می دانستیم امام در ترکیه با تضییقات زیادی روبه رو بوده، ولی در عرا ولو به صورت تبعید، آن تنگناها برای امام وجود نخواهد داشت. زیرا امام در حوزه ی نجف خواهد بود و حوزه می تواند از وجود ایشان استفاده کند. همچنین در نجف دسترسی به آمام میسر خواهد بود، در حالی که امکان تماس با ایشان در ترکیه، اصلاً وجود نداشت.
این خبر، خیلی امیدوارکننده و خوشحال کننده بود و همین امر باعث شد که به تدریج عده ای از دوستداران امام از قم به نجف هجرت کنند، تا از برکات امام و درس ایشان استفاده کنند و بتوانند در آنجا نهضت اسلامی را رونق دهند. بازگشت امام و تغییر محل تبعید امام از ترکیه به عرا، آن مقدار که ما می شنیدیم، بسیار باشکوه بود و با استقبال فوق العاده ی علما و مردم عرا مواجه شد. امام به کاظمین و بعد به سامرا رفت و در کربلا مورد استقبال گرم علما و مردم قرار گرفت. مرحوم سید محمد شیرازی خیلی به امام احترام کرد و مکان نماز خود را به امام واگذار کرد تا ایشان نماز جماعت را اقامه نمایند. علاوه بر استقبال در کربلاه، امام در نجف هم با استقبال فراوان علما و طلاب و مردم مواجه شدند. این خبرها که به قم و طلبه ها می رسید، بسیار خوشحال کننده و امیدآفرین بود؛ زیرا امام به محیطی وارد شده بود که در آنجا می توانست تا حدی فعالیت داشته باشد و نهضت را رهبری کند.
بعد از استقرار امام در نجف، همه ی گفتگوها دراین باره بود که امام چه وقت درس خود را شروع می کند و برنامه اش برای آینده چیست؟
