کتاب دانشنامه کاشان- دفتر اول و دوم (3و4) به نویسندگی جهانشاه درخشانی زیر نظر: حسین محلوجی توسط انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد منتشر شده است.
جهانشاه درخشانی معمار، ایران شناس و تاریخ پژوه ایرانی بود.
درخشانی از سال ۱۳۷۸ با بنیاد فرهنگ کاشان همکاری اش را آغاز نمود و همزمان تحصیلات خود را در رشتهٔ تاریخ و با تمرکز بر تاریخ خاور باستان در دانشگاه دولتی ایروان پی گرفت و در سال ۱۳۸۰ با موفقیت از پایان نامهٔ خود دفاع کرد. با پشتیبانی این بنیاد پژوهشش را ادامه داد و حاصل کار را در اسفندماه سال ۱۳۸۲ در کتاب دوجلدی آریاییان، مردم کاشی، اَمَرد، پارس و دیگر ایرانیان به عنوان جلدهای سوم و چهارم دانشنامهٔ کاشان منتشر کرد.
نوشتن این کتاب بنا به ادعای آقای درخشانی ۱۵ سال برای او زمان برده است. نویسنده در آن به تحقیقی دامنه دار دربارهٔ خاستگاه و پیشینهٔ اقوام آریایی دست زده است. وی به استناد شواهد زبان شناختی و دلایل باستان شناختی و تاریخی نشان می دهد که خاستگاه آریاییان فلات ایران بوده و آن ها از سرزمین های دیگر به ایران مهاجرت نکرده اند و به طور کلی موضوع کوچ آریاییان فرضیه ای ثابت نشده است. وی معتقد است که اقوام مختلف آریایی ساکنان دیرین فلات ایران هستند و از این جا به سرزمین های خاور نزدیک و میانه گسترده شده اند.
نویسنده این حضور دیرین را در متن های کهن سومری، اکدی، آشوری، آرامی، هیتیایی، ایلامی و مصری باستان جستجو می کند و به شکل گسترده ای بر استنتاج های زبان شناسانهٔ مختلف آریایی و شواهد حضور آنان در جهان کهن اختصاص دارد. در این راه نخستین توجه به قوم کاشی شده است؛ زیرا به نظر مؤلف بیشترین آثار فرهنگی، مدنی و تاریخی را در منابع بیگانه برجای نهاده اند. مباحث اصلی کتاب طی هجده فصل در جلد اول آمده و جلد دوم دربرگیرندهٔ فهرست اختصارات، فهرست منابع فارسی و عربی و لاتین، نمایه های مختلف جغرافیایی اقوام و ملت ها، واژه ها و اسامی است. عناوین فصل های هژده گانهٔ کتاب از این قرارند:
- ۱ـ آگاهی های عمومی دربارهٔ ایرانیان پیش از تاریخ
- ۲ـ فرضیهٔ کوچیدن آریاییان
- ۳ـ جغرافیای تاریخی فلات ایران
- ۴ـ نشانه های حضور دیرین آریاییان و دستور زبان های تاریخی
- ۵ـ منابع تاریخی دربارهٔ مردم کاشی
- ۶ـ زبان قوم کاشی به گواهی متن های دوران میانی بابل
- ۷ـ کهن ترین مردم آریایی در فلات ایران و پیرامون آن
- ۸ـ آریاییان پیش از تاریخ در فلسطین و مصر
- ۹ـ دیگر مردم آریایی فلات ایران
- ۱۰- موج کوچ تازهٔ آریاییان به خاور نزدیک
- ۱۱ـ میراث فرهنگی آریاییان
- ۱۲ـ جهان بینی آریایی و گسترش آن در میان قوم های خاور نزدیک
- ۱۳ـ کهن ترین نام جغرافیایی آریایی
- ۱۴ـ فرهنگ مادّی آریایی در تمدن و فرهنگ بیگانه
- ۱۵ـ موج دوم کوچ بزرگ آریاییان به خاور نزدیک
- ۱۶ـ برآیند شاهدهای زبانی
- ۱۷ـ تاریخ سنتی ایران
- ۱۸ـ چکیدهٔ تاریخی
