دانلود کتاب ترجمه اسفار صدرالمتألهین شیرازی جلد سوم اثر محمد خواجوی

دانستی که قوه، گاهی به مبدأ تغیر از چیزی در چیز دیگر از آن حیث که دیگر است . گفته می شود، و از آن جهت تقیید به این حیثیت لازم آمد که یک چیز، اگر در نفس خودش فعلی را انجام دهد. مانند درمان کننده که خودش را درمان کند . لازم است که در آن چیز اختلاف جهت و ترکیب باشد، وگرنه آن یک چیز باید از یک جهت، هم فاعل و هم قابل – باهم – باشد، این در مرکب، ممتنع است تا چه رسد به بسیط، مگر آنکه آنجا برای موصوف، قوه امکانی باقیاس به صفت نباشد، بلکه مجرد لزوم بر جهت فعلیت محض باشد – نه جهت استعداد . چنانکه در لوازم ماهیات هست، و بسیاری از مردمان – مانند صاحب کتاب ملخص و غیر او – چون در لوازم ماهیات نظر می افکند و در آنها فاعل و قابل را به معنی دیگر مشاهده می کند، در امتناع این امر که محال است یک چیز هم فاعل و قابل باشد در شک و تزلزل می افتد، با اینکه تقابل بین قوه و فعلیت از ضروریات واضح و آشکار است.
خلاصه آنکه بدون شبهه قطع حاصل است که محال است شئی در نفس خودش محل تغیر و دگرگونی باشد، چون اگر مبدأ ثبوت صفت و با معنایی در نفس خود بود،..